Nước ta hiện có rất nhiều con đèo lớn, nổi tiếng như: đèo Bảo Lộc, đèo Hải Vân, đèo Mã Pí Lèng, đèo Ô Quy Hồ… Nằm chênh vênh giữa miền núi non, sở hữu cảnh đẹp hùng vĩ, nhưng những con đèo này được xem là cung đường khá nguy hiểm và khó di chuyển.
Lái xe trên đường đèo, đặc biệt với những khúc cua gấp và tầm nhìn hạn chế, luôn đối mặt với thách thức, ngay cả đối với những tài xế có kinh nghiệm. Do đó, khi lái xe trên đường đèo, rất quan trọng để nắm vững kỹ thuật lái xe, tập trung quan sát và duy trì sự bình tĩnh trong việc xử lý các tình huống bất ngờ. Dưới đây, Top Moving sẽ chia sẻ những kinh nghiệm lái xe đường đèo an toàn mà bạn đọc nên biết.
1. Cách đi đường đèo bằng xe số tự động AT
Mặc dù lái xe số tự động đơn giản hơn lái xe số sàn trong điều kiện thông thường, nhưng khi đi trên đường đèo, có nhiều tình huống người lái cần chuyển sang chế độ số tay để kiểm soát tốc độ tốt hơn.
Hầu hết các dòng xe ô tô với hộp số tự động AT, hộp số vô cấp CVT, hộp số ly hợp kép DCT… đều có cấu trúc cần gạt tương tự nhau, bao gồm các chế độ: P (đỗ), R (lùi), N (tự động), D (tiến). Ngoài các ký hiệu số tự động cơ bản này, xe cũng thường có thêm ký hiệu số tay như M+/-, D (D2, D3), L (L2)… Chế độ số tay có thể được điều khiển thông qua gạt số trên vô lăng hoặc cần số.
1.1 Khi leo đèo
Cách lái xe đường đèo bằng xe số AT cũng như khi di chuyển đường trường bình thường, người lái chỉ cần để nguyên số D. Khi này ECU sẽ tính toán và tự động chuyển số phù hợp dựa trên vị trí bướm ga và tốc độ.
1.2 Khi đổ đèo
Khi xuống đèo bằng xe số tự động, quá trình này sẽ phức tạp hơn so với việc leo đèo. Khi xuống, xe có xu hướng tăng tốc theo quán tính. Nếu chỉ dùng phanh liên tục để kiểm soát tốc độ, hệ thống phanh sẽ chịu áp lực lớn, dễ gây nóng phanh, cháy phanh và thậm chí mất hiệu suất. Vì vậy, để điều khiển tốc độ xe xuống đèo một cách an toàn, người lái cần sử dụng phanh động cơ.
Để sử dụng phanh động cơ trong xe số tự động, người lái xe đường đèo nên chuyển sang chế độ số tay và đặt số ở chế độ thấp như D3, L2 hoặc M- tùy thuộc vào cấu trúc của từng loại xe. Khi đó, độ dốc (năng lượng tiềm năng) sẽ làm giảm tốc độ xe, trong khi động cơ sẽ giúp hãm xe.
Trong trường hợp đã chuyển sang chế độ D3, L2 hoặc M- và vẫn cảm thấy xe lao nhanh, tốc độ không đảm bảo an toàn (thường trên 50 km/h), bạn cần tiếp tục giảm số, chuyển sang chế độ D2, L hoặc M- một lần nữa. Khi tốc độ xe giảm xuống trong khoảng từ 40-50 km/h mà không cần sử dụng phanh, điều đó có nghĩa là bạn đã chọn số phù hợp với độ dốc của đèo. Khi đó, chỉ cần sử dụng phanh khi cần thiết mà không cần rà phanh liên tục.
1.3 Lên/xuống dốc liên tục
Trên những đường đèo có nhiều đoạn dốc ngắn và yêu cầu thay đổi độ dốc liên tục, hãy lựa chọn chế độ số tay để lái xe trên đèo. Áp dụng nguyên tắc “lên số nào xuống số đó” sẽ giúp bạn tránh việc phải thao tác chuyển số quá nhiều.
2. Cách lái xe đường đèo bằng xe số sàn MT
Trong khi lái xe trên đường đèo với hộp số sàn, người lái cần điều chỉnh côn, ga và số phù hợp với độ dốc của đường đèo. Phương pháp lái xe số sàn trên đèo có thể phức tạp hơn so với lái xe số tự động, tuy nhiên không quá khó khăn.
2.1 Khi leo đèo
Trong quá trình lèo đèo, việc chuyển xe xuống số thấp như số 3, 2 hoặc 1 sẽ giúp tăng lực kéo. Không có quy định cố định về việc chọn số khi leo đèo, bởi điều này phụ thuộc vào độ dốc của từng đoạn đường đèo. Người lái cần linh hoạt điều chỉnh số để phù hợp với độ dốc của từng phần đường đèo, không nhất thiết phải giữ nguyên một số trong suốt quá trình lèo đèo.
Theo kinh nghiệm lái xe đường đèo số sàn cần phối hợp côn – ga – số sao cho giữ được đà xe mà không gây quá tải cho động cơ. Việc canh vòng tua máy phù hợp sẽ phụ thuộc vào công suất và tải trọng của xe. Thông thường, nên duy trì vòng tua máy ở mức trên 2.000 vòng/phút để tránh tình trạng xe yếu đà. Tuy nhiên, không nên để vòng tua máy quá cao, ví dụ trên 3.000 vòng/phút, vì điều này có thể làm động cơ hoạt động căng thẳng.
2.2 Khi đổ đèo
Khi xuống đèo, nên sử dụng phanh động cơ và áp dụng nguyên tắc “lên số nào thì xuống số đó”. Nếu tốc độ xe vẫn nhanh hơn kỳ vọng khi xuống dốc, có thể chuyển xuống số thấp hơn so với khi lên dốc. Trong trường hợp gặp đoạn dốc thoải hơn khi đang đổ đèo và xe bị giảm tốc đột ngột, có thể đạp côn để xe trôi tự do trong một đoạn ngắn, sau đó thả côn để xe được hãm bằng động cơ. Lưu ý tránh việc liên tục thay đổi số, vì điều này có thể gây khó khăn khi cần chọn số phù hợp sau này.
3. Những kinh nghiệm lái xe đường đèo an toàn, đúng kỹ thuật
3.1 Đi đúng phần đường
Đây là những kinh nghiệm an toàn khi lái xe đường đèo Bảo Lộc được chia sẻ bởi nhiều tài xế kỳ cựu, nhưng đồng thời cũng là điều mà nhiều người dễ mắc lỗi. Đường đèo thường hẹp, với một bên là vách núi và một bên là vực sâu. Trong tình huống nguy hiểm, thường không có đủ không gian để tránh xe đối diện.
Do đó, khả năng xảy ra va chạm với xe ngược chiều là rất cao. Vì vậy, quan trọng hơn hết là đi đúng phần đường của mình và không vi phạm làn đường. Nếu bạn nhận thấy có xe ô tô hoặc xe máy đang lấn đường và phóng nhanh, hãy tránh bám theo họ.
3.2 Tránh bám sát vào vạch kẻ đường
Khi di chuyển ô tô trên đường đèo, một số người thiếu ý thức thường có tốc độ cao, thực hiện các manevơr vượt xe không an toàn, vi phạm làn đường và thiếu quan sát, gây nguy hiểm cho các phương tiện đi ngược chiều. Vì vậy, để đảm bảo an toàn, không nên lái xe quá gần vạch kẻ đường, đặc biệt khi vào cua hoặc khi đường mưa, trơn trượt, hay sương mù. Hãy tạo khoảng cách an toàn để đề phòng các tình huống bất ngờ.
3.3 Chạy đúng tốc độ theo quy định
Trên các đoạn đường đèo, biển báo giới hạn tốc độ thường được đặt để đảm bảo an toàn giao thông. Người lái xe đường đèo cần tuân thủ tốc độ được quy định này để đảm bảo mọi người đều an toàn. Ngay cả khi đường trống, không nên chạy quá tốc độ, vì trong trường hợp xảy ra tình huống bất ngờ, không kịp phản ứng. Nếu có xe sau đánh còi thúc giục, hãy tự nguyện nhường đường cho họ.
3.4 Bám sát vạch phải để tránh xe ngược chiều
Nếu như thấy xe chạy ngược chiều có dấu hiệu lấn làn, chạy tốc độ cao, “chém đường” khi vào cua thì tốt nhất các bạn nên cho xe mình bám theo vạch giới hạn hay cọc tiêu bên phải để né tránh.
3.5 Giữ khoảng cách an toàn
Một quy tắc quan trọng để lái xe trên đường đèo an toàn là duy trì khoảng cách an toàn với xe phía trước. Dù bạn đang leo đèo hay xuống đèo, hãy luôn tránh việc bám đuôi xe khác, đặc biệt là xe tải lớn, xe container hoặc đầu kéo. Bằng cách giữ khoảng cách an toàn, bạn sẽ có thể phản ứng kịp thời nếu xảy ra tình huống bất ngờ, ví dụ như xe phía trước phanh gấp hoặc xảy ra sự cố.
3.6 Thật cẩn trọng khi vào cua
Hầu hết các vụ tai nạn giao thông trên đường đèo thường xảy ra ở khúc cua. Nguyên nhân chủ yếu là do việc lấn đường khi vào cua, vượt ẩu trong quá trình vào cua, và chạy quá nhanh khi tiếp cận cua. Vì vậy, mỗi khi tiếp cận một khúc cua, người lái xe cần cực kỳ cẩn trọng. Do đó, kinh nghiệm khi lái xe đường đèo bạn nên chú ý quan sát, bao gồm việc quan sát đường và sử dụng gương cầu lồi được đặt sát bên đường.
Người lái xe cần giảm tốc độ, sử dụng còi báo hiệu, đi qua cua một cách tròn trịa, tránh việc lấn sang làn đường ngược chiều và không nên đậu gần vạch kẻ tim đường. Rất quan trọng, không được cua gấp hay vào cua với tốc độ quá cao.
3.7 Đổ đèo không rà phanh
Khi xuống đèo, việc rà phanh sẽ tạo ra áp lực lớn cho hệ thống phanh. Điều này có thể dẫn đến tình trạng phanh bị nóng, mài mòn các bộ phận phanh, gây cháy phanh hoặc thậm chí mất hiệu suất phanh. Vì vậy, để giảm tải cho hệ thống phanh khi lái xe xuống đèo, cần sử dụng phanh động cơ bằng cách chuyển xe xuống số thấp. Đối với chân phanh, chỉ nên sử dụng một cách quyết định trong những tình huống cần thiết, không nên rà phanh một thời gian dài.
3.8 Không vượt ẩu
Đèo Bảo Lộc đã trở thành hiểm họa với nhiều vụ tai nạn do xe vượt ẩu trên đèo. Đường đèo hẹp khiến việc vượt phải lấn sang làn đường ngược chiều. Trong tình huống này, nếu gặp xe đối diện và không thể phanh kịp thời, nguy cơ va chạm là rất lớn.
Luật Giao thông quy định rõ ràng rằng xe không được phép vượt khi di chuyển trên đoạn đường vòng, đoạn đường dốc, hoặc nơi có tầm nhìn bị hạn chế, đường không đảm bảo an toàn cho việc vượt… Và đường đèo chính là một trong những địa điểm có nhiều đoạn đường vòng, dốc và tầm nhìn bị hạn chế… do đó, nằm trong nhóm trường hợp không được phép vượt. Trên đường đèo, thông thường có các biển cấm vượt và làn đường được phân chia bằng vạch sơn liền. Vì vậy, việc vượt ẩu trên đèo, vượt tại những nơi không được phép vượt, đặc biệt là vượt ngay tại khúc cua khuất, là điều cần tránh.
3.9 Sử dụng đèn chiếu sáng phù hợp
Trong trường hợp lái xe qua đèo vào ban ngày với thời tiết sương mù hoặc mờ mịt, nên bật đèn sương mù và đèn định vị LED ban ngày để tăng khả năng nhìn thấy và được nhìn thấy bởi các phương tiện khác. Nếu lái xe đường đèo vào ban đêm, hãy sử dụng đèn pha và điều chỉnh chế độ chiếu xa/chiếu gần phù hợp với tình hình thực tế. Nếu có xe đối diện hoặc chuẩn bị vào khúc cua, hãy chuyển từ đèn chiếu xa sang chế độ chiếu gần để tránh gây mất tầm nhìn cho người lái xe đối diện và giúp tăng cường sự an toàn.
3.10 Đổ đèo không về N, tắt máy xe
Khi xuống đèo, không bao giờ chuyển số sang trạng thái N hoặc tắt máy xe. Một số người nghĩ rằng đây là cách tiết kiệm nhiên liệu, nhưng thực tế là vô cùng nguy hiểm. Khi chuyển sang trạng thái N hoặc tắt máy, xe sẽ tự trôi theo quán tính với tốc độ rất nhanh. Khi đó, người lái chỉ có thể điều khiển tốc độ bằng chân phanh. Tuy nhiên, nếu liên tục rà phanh trên một đoạn đường dài, hệ thống phanh rất dễ bị nóng, gây cháy phanh và có thể dẫn đến tình huống tồi tệ nhất là mất hệ thống phanh.
Trong khi lái xe xuống đèo, việc chuyển sang số thấp sẽ hỗ trợ phanh bằng động cơ, giúp giảm sự phụ thuộc vào phanh chân. Do đó, tuyệt đối không chuyển sang trạng thái N hoặc tắt máy khi đổ đèo.
4. Những lưu ý trước khi lái xe đi đường đèo bằng ô tô
Trước khi tiến hành lái xe đường đèo, để đảm bảo một hành trình an toàn và giảm thiểu rủi ro, người lái nên thực hiện những công việc sau:
- Kiểm tra lốp: Kiểm tra áp suất lốp và mức độ mòn. Nếu lốp xe đã hao mòn và sử dụng quá 5-6 năm, hãy cân nhắc thay mới. Lốp cũ thường yếu và có nguy cơ bị thủng hoặc nổ lốp.
- Kiểm tra hệ thống phanh: Xem xét tình trạng phanh, má phanh và mức dầu phanh. Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào như tiếng kêu phanh, cảm giác phanh trở nên nặng nề, hoặc bàn đạp phanh cảm thấy xuống thấp, hãy đưa xe đến gara để kiểm tra và xử lý sự cố.
- Kiểm tra gạt mưa: Đảm bảo gạt mưa hoạt động hiệu quả để làm sạch kính lái và đảm bảo tầm nhìn rõ ràng. Vì vậy, trước khi đi xa, hãy kiểm tra và thay thế gạt mưa nếu chúng đã mòn hoặc bị chai cứng.
- Kiểm tra mức nhiên liệu: Đường đèo thường không có nhiều trạm xăng dầu, do đó, trước khi lên hoặc xuống đèo, hãy đảm bảo xe đã được đổ đầy nhiên liệu.
Trên đây là một số những kinh nghiệm lái xe đường đèo bạn cần nên biết để bổ sung thêm cho mình những kiến thức mới. Hy vọng thông qua bài viết trên sẽ mang đến cho các bạn thêm nhiều thông tin hữu ích trong việc lái xe chinh phục những con đường đèo đẹp tại đất nước của mình nhé.